İstanbul'da İki İngiliz Okulu: İngiliz Kız Ortaokulu - İngiliz Erkek Lisesi PDF'de kitap

İstanbul'da İki İngiliz Okulu: İngiliz Kız Ortaokulu - İngiliz Erkek Lisesi Yabancı okular meselesi, özelikle Osmanlı'nın gerileme döneminde otorite ve gücünün zayıflaması sonucu, Batılı devletlerin çoğunlukla misyonerlik faliyetlerini yürütmek ve devletin içişlerine müdahale etmek amacıyla okular açmalarıyla ortaya çıkmış bir konudur. Açılan okular Katolik, Protestan ve Ortodoks okularıydı. Katolik okuları Fransa ve Avusturya; Ortodoks Okuları Rusya; Protestan Okuları ise İngiltere ve Amerika Birleşik Devletlerinin gözetimi artında açıldı. Bu konu Osmanlı hükümetini ve cumhuriyeti meşgul eti Yabancı okularla ilgili ilk düzenleme 1839 yılında Tanzimat Fermam'yla birlikte yapıldı. Tanzimat Fermanına kadar, azınlıkların ve yabancı devletlerin ülke içerisinde açtığı okuların eğitim ve öğretim faliyetlerini, bunların açacakları okuların sayı ve işleyişini düzenleyen bir hukuki düzenleme bulunmamaktaydı. Okuların kontrol edilmemesinin temel sebebi okuların kapitülasyonlardan yararlanan devletlerce açılmış olmasıdır. Yabancı okuları kontrol altına almak için ilk girişim 1845'te gerçekleştirildi. Bu amaçla Tanzimat'tan sonra eğitim alanında düzenleme yapmak amacıyla "Meclis-i Marif-i Umumiye" kuruldu. Kurulduktan sonra tüm eğitim öğretim kurumlarının yeniden sınıflandırılması ve oluşturulması kararı alındı. 1856'da Islahat Fermanı ile her miletin beli şartlar içinde okul açmaya izinli olduğu ve bu konuda kontrolün "Marif MeclisTnde olduğu ifade edildi. Devam eden süreçte sırasıyla 1869 "Marif-i Umumiye Nizamnamesi", 1879 "Rumeli-i Şarkinin Nizamname-i Dahilisi", 181 "Rumeli-i Şarki Vilayetinin Mebadi-i Tedris'l, 186 "Marif Nezaretinde Mekatib-i Ecnebiye ve Gayrimüslime Müfetişliğinin kurulması, 1896 "Memalik:i Osmaniyede Ecnebilerin Hukuk ve Vezaifıne Dair Muvakat Kanun" ve 1915 "Mekatib-i Hususiye Talimatnamesi" gibi, Osmanlı'nın yıkılışına kadar yapılan kanun ve düzenlemelerle yabancı okular denetim altına alınmaya çalışılmış; okulan açılması bir takım şartlara bağlanmış; eğitim dilinden öğretmenlerin diplomalarına, müfredatan okulun harcamalarına kadar her şey kontrole tabı tutulmuştu. Ağırlıklı olarak yabancı arşivlerden faydalanılarak hazırlanması itibariyle bu eser, ilgili olduğu İngiliz okuları konusunda, İngiliz arşivlerinden yararlanılması açısından, bir nevi "birinci ağızdan" istifade yoluyla hazırlanmış, bu bakımdan orijinal bir eser hüviyetindedir. Ayrıca İstanbul'daki iki İngiliz Okulu, İngiliz Erkek Okulu ve İngiliz Kız Okuluyla ilgili verdiği ayrıntılı bilgiler itibariyle büyük öneme sahiptir. İlgili bölümler içerisinde okularla ilgili, öğrenci sayılarından o dönemki yönetici isimlerine; okul personelenin görev sorumluluklarını belirleyen yönetmenliklerden ders müfredatlarına; okul ücretlerinden okulun gelir giderlerine kadar birçok bilgiler mevcutur. Bilim, tabiri caizse adım adım ilerler. Her araştırmacı çalışmasının değeri nispetinde, bilim duvarına bir tuğla daha koyar. Bu çalışma da, ilgili olduğu yabancı okularla ilgili, tarih bilim duvarına bir tuğla daha koymuş, neticede tarihe bir nebze de olsa ışık tutmuştur.